Nieuws

KAMPEN ? Is het 300 jaar oude vragenboekje van Hellenbroek de beste manier om onze kinderen tot Jezus te laten komen? Die vraag moeten alle catecheten die het boekje gebruiken zichzelf eerlijk stellen, vindt Thom Steenbergen.
Een wat vervelende nasmaak, die heeft Steenbergen, predikant in opleiding aan de Protestantse Theologische Universiteit in Kampen, overgehouden aan de catechisatielessen die hij heeft gekregen uit het boekje van ds. Hellenbroek. ?De ouderling hield meestal een monoloog van een uur. Daarbij gebruikte hij termen als ?Christus representerende Zijn volk? die ik als negenjarige absoluut niet kon behappen.?

Omdat Steenbergen benieuwd was naar het hedendaagse gebruik van het 300 jaar oude vragenboekje besloot hij op aanraden van zijn docent, kerkhistoricus dr. G. J. van Klinken, er een scriptie over te schrijven. Hij beperkte het onderzoek tot de hervormd­gereformeerde kring, te weten de Gereformeerde Bond binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en de Hersteld Hervormde Kerk (HHK). Uit de resultaten blijkt dat het ?Voorbeeld der Goddelijke waarheden? in de HHK duidelijk minder in onbruik is geraakt dan in de PKN. Ook stemmen hersteld hervormde predikanten in hogere mate in met de theologische thema?s die in het vragenboekje voorkomen.

Wat leidt u af uit deze uitslag?

?Uit onderzoek blijkt dat het ?Voorbeeld? in de loop der eeuwen een soort maat is geworden waaraan de gereformeerde orthodoxie van gelovigen wordt gemeten.

Als dat beeld klopt, ligt er mogelijk meer aan de scheuring van hervormd-gereformeerde gemeenten in 2004 ten grondslag dan alleen een verschillende visie op het kerk-zijn. Wellicht heeft het ook te maken met een verschillende waardering van de orthodox-gereformeerde leer.?

Slechts 34 van de ruim 290 predikanten reageerden op uw enquête. Hoe verklaart u de geringe respons?

?Aan de ene kant ligt dit mijns inziens aan een negatieve houding binnen de hervormd-gereformeerde kring tegenover het ?Voorbeeld?. Aan de andere kant valt het te wijten aan een tijdgebrek bij predikanten.?

Is het onderzoek door de geringe respons nog wel representatief?

?Ik geef mijn enquête nu liever de status van een steekproef, maar ik denk dat bij een hogere respons de conclusies niet veel anders zouden zijn. De grote lijnen zijn duidelijk.?

Wat was voor uzelf de meest verrassende ontdekking?

?In afgescheiden kerken wordt het ?Voorbeeld? tegenwoordig nog veel gebruikt, terwijl Hendrik de Cock, de voorman van de Afscheiding in 1834, niets 
van het vragenboekje wil­de weten. Hij verzette zich tegen de wildgroei aan catecheseboekjes en hield het liever bij het meer kerkelijk geautoriseer­de ?Kort Begrip? en de He­idelberger Catechismus, maar moest uiteindelijk zwichten voor de wensen van het kerkvolk.

Wat ik schokkend vond, waren de kritische reacties van sommige predikanten uit de Gereformeerde Bond op de theologische inhoud van het ?Voorbeeld?. Ik begrijp niet dat iemand die daar zo uitgesproken negatief over is, zich thuisvoelt binnen deze stroming.?

Hoe bruikbaar vindt u het vragenboekje van ds. Hellenbroek?

?Theologisch is het nog heel actueel. Alle thema?s van de gereformeerde leer komen op beknopte wijze aan bod, maar wel erg rationeel.

Didactisch gezien vind ik de vraag-antwoordmethode volstrekt uit de tijd. Bovendien komen meer eigentijdse thema?s, zoals de kerkelijke verdeeldheid en de opkomst van de evangelische beweging en de islam niet aan bod. Blijft een ambtsdrager bij de keus voor het ?Voorbeeld?, laat hem dan aanvullend materiaal gebruiken en ruimte geven voor interactie. Anders is de methode eerder een struikelblok dan een poort.?

Welk advies geeft u kerkenraden bij de keuze voor een catechisatiemethode?

?Laat ze eerlijk voor Gods aangezicht zichzelf de vraag stellen: Wat is de beste methode om onze kinderen tot Jezus te laten komen, zonder hen te verhinderen? Is dat het ?Voorbeeld?? Prima, maar laat dat dan een weloverwogen keuze zijn.

Nu ben ik bang dat er vaak te automatisch wordt gekozen voor het vragenboekje, omdat het een soort toetssteen is geworden voor zuivere orthodoxie. Dat vind ik een kwalijke zaak.?





?Voorbeeld? weinig gebruikt door hervormd-gereformeerden

Op de enquête van Steenbergen reageerden 34 van de ruim 300 aangeschreven predikanten. 21 van hen zijn afkomstig uit de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en 13 van hen komen uit de Hersteld Hervormde Kerk (HHK).

Geen van de predikanten in de PKN heeft ooit catechese gegeven uit Hellenbroek en geeft dit ook in 2010 niet. Van de predikanten in de HHK hebben negen (70 procent) catechese gegeven uit Hellenbroek. Vijf predikanten doen dit nog.

Zes predikanten in de PKN (29 procent) hebben zelf in het verleden catechese ontvangen uit het ?Voorbeeld?. Van de predikanten in de HHK zijn dat er zeven (54 procent).

Drie respondenten (14 procent) van de PKN zijn geheel onbekend met het ?Voorbeeld?. Van de HHK is dat één respondent (8 procent).


bron: Reformatorisch Dagblad

Pleidooi voor missionaire catechismus
DOORN - De Doornse Catechismus bevat veel oneliners die bruikbaar zijn in de catechese, stelt prof. Evert Jonker. In de wandelgangen pleit Wim Dekker intussen voor een missionaire catechismus.


bron: Nederlands Dagblad

DOORN ? Op Goed Gerucht heeft vrijdag de Doornse Catechismus gepresenteerd. Dat gebeurde tijdens een studiedag op Hydepark in Doorn die als titel had: ?Wat is mijn diepste troost??
De scheidende voorzitter van de stuurgroep van de beweging van moderne protestantse theologen, ds. Jan Offringa, en de nieuwe voorzitter, ds. Wilma Hartogsveld, boden de eerste exemplaren aan. Synodevoorzitter ds. Peter Verhoeff nam als vertegenwoordiger van de Protestantse Kerk de Doornse Catechismus in ontvangst. Prof. dr. Evert Jonker, hoogleraar praktische theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit in Kampen, deed hetzelfde als representant van het theologisch onderwijs.

De Doornse Catechismus is geschreven met een knipoog naar de Heidelbergse Catechismus. Het boekje van 167 pagina?s telt 52 hoofdstukken, evenveel als er zondagen in de Heidelberger zijn. Het is samengesteld door dertien theologen die elk vier hoofdstukken voor hun rekening genomen hebben. In het eerste hoofdstuk gaat het erom wat de ?diepste troost? is.

Er zijn ook verschillen. De uitgave is niet in vraag- en antwoordvorm opgesteld en is veel uitgebreider dan de Heidelberger. Elk hoofdstuk heeft twee delen: een meer objectief stuk en een meer persoonlijk gekleurd stukje. Het boek volgt niet de lijn van de Heidelbergse Catechismus maar die van het Apostolicum. Het eerste gedeelte gaat over God de Vader, het tweede over God de Zoon en het derde over God de Heilige Geest.

Het belangrijkste zijn de inhoudelijke verschillen. Prof. Jonker gaf tijdens zijn referaat ?s morgens daarvan een voorbeeld. Hij verwees naar pagina 2, waar staat: ?Ik kies ervoor dat God bestaat.? Prof. Jonker: ?Het gaat hier om een persoonlijke keuze.? In het boek is, aldus de hoogleraar, geen sprake van absolute zekerheid en ook niet van hyperargwaan. Hij stelt dat de Doornse Catechismus geen definitieve waarheid geeft maar meer een boek is met veel stellingen die vragen om te reageren.

De Doornse Catechismus is geen vrijzinnig boek in de oude betekenis van het woord, zei ds. Foeke Knoppers, remonstrants predikant te Naarden/Bussum, in een workshop. Hij noemde, als voorbeeld: ?Dat Jezus de zoon van God is, is een van de meest onopgeefbare leerstukken van het geloof.? Die zin getuigt niet van vrijzinnigheid, zei hij.

Hij vindt het boek wel postmodern vrijzinnig in die zin dat het inzet bij het pluralisme en de eigen ervaring, al hield hij wel een aantal slagen om de arm. Het pluralisme zegt dat er geen absolute waarheden zijn. Hij gaf als voorbeeld van een zin met eigen ervaring: ?God is wat blijft als alles mij ontvalt.? Zijn opmerking dat het boek nogal ver meegaat met de cultuur van de tijd kreeg brede instemming.


bron: Reformatorisch Dagblad

BILTHOVEN ? De Hervormd Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) gaat vanaf september jaarlijks twintig handreikingen voor leerdiensten, gericht op jongeren, aanbieden aan predikanten.
De eerste handreiking staat bij wijze van proef vanaf maandag op de website van de HGJB.

De handreikingen moeten de kloof tussen de belijdenis­geschriften en de constant veranderende leefwereld van tieners en jongeren overbruggen, stelt Casper van Dorp, verantwoordelijke bij de HGJB voor het programma ?Gemeente & Eredienst?.

Het eerste seizoen (2010/2011) staan twintig thema?s uit de Nederlandse Geloofsbelijdenis centraal. De komende jaren zullen ook thema?s uit de Heidelbergse Catechismus, de Dordtse Leerregels en de belijdenisgeschriften uit de vroege kerk behandeld worden.

Een redactie bestaande uit predikanten, kerkelijk werkers en onderwijskundigen uit de achterban van de HGJB ontwikkelt de handreikingen. Een handreiking bestaat uit suggesties rondom de kerkdienst, een uitgebreide preekschets en een vermenigvuldigbare liturgie met schriftelijke opdrachten voor gemeenteleden die tijdens de leerdienst gebruikt kan worden.

Elke handreiking begint bij de Schrift, van daaruit worden de belijdenisgeschriften erbij betrokken. Van Dorp: ?Dat is een omgekeerde beweging, maar wel een die aansluit bij de beleving van vandaag. Mensen zijn op zoek naar de relevantie van de belijdenis.?

De handreikingen worden in september en december per post verzonden.


bron: Reformatorisch Dagblad